GAWĘDA O ZACHOWANIU SIĘ PRZY STOLE – w zabytkowych wnętrzach zamku zaczniemy od wykładu, który będzie składał się z kilku etapów: • wstęp (historia kultury stołu, historia polskiej kuchni, tradycyje polskich świąt) • zachowanie się przy stole (jak siadać do stołu, jak jeść posiłek, jak pić napoje) Traktaty dydaktyczne np.: "O chlebowym stole." (też "O zachowaniu się przy stole") Sołoty, stanowiący zbiór zasad dobrych manier, okazywanych w czasie jedzenia. Sonety, kunsztowne utwory liryczne, powstające już u schyłku epoki, treścią i formą zapowiadające już renesans. Najwybitniejszymi twórcami gatunku byli Dante i Petrarka. „O zachowaniu się przy stole”, czyli językowa kreacja obyczajów biesiadnych 207 Do grupy kilku wymienionych przez Sienkiewicza podstawowych pro-duktów spożywczych, z których przyrządzano różne potrawy, można zaliczyć: mąkę mieloną na żarnach lub w coraz popularniejszych od połowy średniowie- Jacek Kaczmarski24.10.1993(za J. Kitowiczem)Polski stół zastawiony. Na chorągwi obrusachPotu, patoki, posoki – tysiącletni lśni haft.Śniadał na nim król, kan Mirona Białoszewskiego wiersz o zachowaniu się przy stole: Autor: Gralewicz-Wolny, Iwona T. 2, Tekst a gatunek" (S. 313-321). Katowice : Wydawnictwo kesimpulan penjelasan singkat mengenai sikap dan keterampilan yang dimiliki. Zachowany zapis tego utworu pochodzi z 1415 r. (jest to najprawdopodobniej kopia ze starszego rękopisu). Autor wiersza kryje się pod pseudonimem Słota (Złota?) a ostatnie ustalenia badaczy wskazują na to, że autor jest tożsamy z Przecławem Słotą z Gosławic (zm. ok. 1420 r.). Wiele na to wskazuje, że Przecław Słota pozostawał w ścisłym związku z dworami (był mianowany podstarościm, potem burgrabią w Wielkopolsce). Pozostawał w otoczeniu wysokiego poziomu dworskiej kultury. Wszystko to miało niebagatelny wpływ na powstanie wspomnianego utworu, prezentującego w treści swego rodzaju zapis ówczesnego savior-vivre’u, opis obyczajowo-dydaktyczny zachowań. Utwór Słoty powstał w atmosferze dworu wielkopolskiego i panujących na nim na początku XV wieku obyczajów biesiadnych. Słota postawił sobie za cel opisanie wysokich obyczajów dworskich w opozycji do chłopskiego, prymitywnego sposobu zachowywania się. „Wiersz o zachowaniu się przy stole”, obok kodeksu dworskiego biesiadowania, porusza też temat kultu damy. Dzieło otwiera inwokacja do Boga, po której autor w określonej kolejności wspomina o: pochwale stołu, jedzenia i biesiadowania, które pozwalają zapomnieć o wszelkich trudach i troskach, naucza ogólnych zasad dwornego, właściwego zachowania się przy stole, zwraca uwagę na kolejność zajmowania miejsc podczas biesiadowania, wspomina o konieczności mycia rąk przed posiłkami. Słota opisuje też właściwe zasady zachowania się panienek i dam przy stole oraz zasady, którymi winien się kierować towarzyszący damie rycerz. Zasady konwersacji biesiadnej są dla autora średniowiecznego poradnika równie istotne. Tematyka oraz forma wewnętrzna utworu wskazują na to, że poemat mógł być kompilacją europejskich poematów obyczajowo-dydaktycznych, które na początku XV stulecia były bardzo popularne. Ponadto badania formy dowiodły, że poemat przeznaczony był najprawdopodobniej do solowej recytacji podczas biesiad. Wiersz Słoty zachował się jedynie dzięki fotokopiom sporządzonym przez Stefana Vrtel-Wierczyńskiego przed zniszczeniem przez Niemców w czasie drugiej wojny światowej piętnastowiecznego kodeksu, na końcowych kartach którego utwór został zapisany. Jest to z pewnością ważny dokument dworskiej kultury panującej w Polsce na początku XV stulecia. Agata Ignatowicz

wiersz o zachowaniu się przy stole tekst