W każdym pasie wyróżniono mniejsze jednostki – krainy geograficzne czyli obszary wyróżniające się podobnymi cechami krajobrazowymi i geologicznymi. Zostały one usystematyzowane w pasach rzeźby terenu: pas gór. Na ukształtowanie powierzchni Polski wpływ miały geologiczne procesy wewnętrzne (procesy górotwórcze, procesy Gwiazda Północy fot. Authentic Creations, Shutterstock. 54°50′08,8″N i 18°18′00,5″E – takie położenie geograficzne ma obecnie najdalej wysunięty punkt w Polsce. Jest to miejsce znajdujące się na plaży w Jastrzębiej Górze. Nowe pomiary z 2000 roku sprawiły, że Rozewie musiało ustąpić miejsca nowemu skrajowi. Gwiazda Północy. Gwiazda Północy – kamień pamiątkowy leżący w Jastrzębiej Górze, w gminie Władysławowo, wykonany z inicjatywy Towarzystwa Miłośników Jastrzębiej Góry, który wyznacza najdalej wysunięte na północ miejsce w Polsce. Pomnik powstał w 2000 r. po przeprowadzonych pomiarach geodezyjnych [1] . Województwo lubelskie – jednostka samorządu terytorialnego i podziału administracyjnego we wschodniej Polsce, o powierzchni 25 122,46 km². Obejmuje głównie południową połowę Niziny Południowopodlaskiej, Polesie Zachodnie i Wołyńskie (po Bug) oraz Wyżynę Lubelską, mały obszar Wyżyny Wołyńskiej, większość polskiego Roztocza i skraj Kotliny Sandomierskiej. Aleja Tysiąclecia w Warszawie. Położenie na mapie województwa mazowieckiego. Aleja Tysiąclecia w Warszawie. 52°15′20,0″N 21°03′11,0″E. / 52,255556 21,053056. Kanał Wystawowy w rejonie parku Skaryszewskiego - projektowany wcześniej w tym miejscu środkowy odcinek Trasy Tysiąclecia nie został zrealizowany. Aleja Tysiąclecia kesimpulan penjelasan singkat mengenai sikap dan keterampilan yang dimiliki. Długość granic Rzeczypospolitej Polskiej wynosi km. Na lądzie kraj otaczają terytoria siedmiu sąsiadów: Federacji Rosyjskiej, Republiki Litwy, Republiki Białoruś, Ukrainy, Republiki Słowackiej, Republiki Czeskiej i Republiki Federalnej - 440 kmLista przejść granicznych »Na północnym wschodzie granica z Rosją (ponad 230 km długości) przebiega równoleżnikowo przez lasy i wzniesienia morenowe Pojezierza Mazurskiego, odcinek litewski (104 km) nie opuszczając pojezierzy skręca na południe i przecina Puszczę Augustowską. Lesiste i podmokłe są tereny, przez które przebiega granica polsko-białoruska (418 km). W swym południowym fragmencie pokrywa się ona z biegiem rzeki Bug, która oddziela Polskę także od Ukrainy - to najdłuższy na wschodzie odcinek granicy naturalnej. Po opuszczeniu nurtu rzeki przecina ona łańcuch Roztocza i dolinę Sanu, a następnie wspina się na szczyty Bieszczadów skręcając ostro na zachód w rejonie Tarnicy. Tu też kończy się sąsiedztwo Ukrainy (535 km), a zaczyna Słowacji (541 km).Cała północno wschodnia i wschodnia granica na swym odcinku nizinnym przebiega przez tereny o suchym klimacie kontynentalnym, z dużymi wahaniami temperatury w skali rocznej i dobowej i krótkotrwałymi, ale obfitymi opadami zimą i latem. Na trudno dostępnych, poprzecinanych dolinami bystrych rzek terenach górskich na południu panuje również ostry klimat charakterystyczny dla obszarów wypiętrzonych, gdzie wiosna zaczyna się późno a zima wcześnie. Od tego momentu nie znajdzie się już właściwie linii wytyczanych sztucznie. Granica opiera się bowiem na szczytach i przełęczach Karpat i Sudetów, a w Bramie Morawskiej pomiędzy tymi pasmami - częściowo na rzekach Olza, Opawa i odcinek południowy to jednocześnie historyczna granica z wieków średnich: na wschodzie między Małopolską a Węgrami, a na styku z Republiką Czeską (789 km) - między księstwami śląskimi a Królestwem Czech. Od Worka Turoszowskiego równie ostry co poprzednio skręt na północ rozpoczyna przebiegającą nurtem Nysy Łużyckiej i Odry granicę z Niemcami (489 km). Rzeki te sąsiadujące z kompleksami borów dolnośląskich i lubuskich, są słabo uregulowane i kapryśne: każda wiosna niesie tu niebezpieczeństwo powodzi. Płyną przez obszary o znacznie łagodniejszym i cieplejszym niż w centrum czy na wschodzie kraju klimacie przejściowym. W rejonie ujścia Nysy do Odry umożliwia on nawet uprawę winorośli. Tylko na północy granica opuszcza koryto rzeki odgałęziając się w kierunku zachodnim, rozdziela na dwie części Puszczę Wkrzańską i przecina Zalew Szczeciński oraz wpół - wyspę Uznam. Rejon wysp położonych w dużej delcie Odry poddany jest działaniu unikalnego w skali kraju klimatu atlantyckiego: wilgotnego, ciepłego jak na tę szerokość geograficzną i o małej amplitudzie wybrzeża morskiego (524 km) kieruje granicę państwa z powrotem na wschód, gdzie - po przecięciu Mierzei i Zalewu Wiślanego - dopina się jej obwód. Linia wybrzeża nie zamyka jednak terytorium kraju. W obszarze zainteresowania służb państwowych pozostaje ponadto 12-milowy pas wód terytorialnych i polska wyłączna strefa ekonomiczna, co na morzu stanowi obszar 32 tys. km2 porównywalny mniej więcej z terytorium Szwajcarii. Odcinek granicy państwowej na morzu, przebiegający na linii 12 mil morskich od wybrzeża, ma długość ponad 395 granic ciągną się najatrakcyjniejsze turystycznie, najbardziej dziewicze tereny kraju. Bezpośrednio do linii granicznej przylega osiem parków narodowych. Co za tym idzie, obszary te mają w ogromnej większości charakter słabo zurbanizowany. W pobliżu granicy znajdują się zaledwie cztery znaczące zespoły miejsko-przemysłowe: w trójkącie Cieszyn-Jastrzębie-Ostrava (granica z Czechami), rejon kopalni węgla brunatnego i elektrowni Turoszów-Bogatynia (trójstyk Polska-Czechy-Niemcy), bliźniacze miasta Frankfurt i Słubice po obu stronach Odry, i jedyna duża aglomeracja szczecińska, w skład której wchodzą także Gryfino i wód terytorialnych, a także lotniska międzynarodowe i granice z Rosją, Białorusią i Ukrainą od 1 maja 2004 roku zyskały charakter zewnętrznej rubieży Unii Europejskiej. Na lądzie oznacza to pas długości ok. 1186 km - jeden z najdłuższych odcinków o tym charakterze, strzeżony przez pojedyncze państwo członkowskie. Przekroczenie tej linii w kierunku na zachód umożliwia podróż bez dalszych kontroli celnych aż do Lizbony. W przewidywalnej perspektywie czeka nas także całkowite zniesienie kontroli granicznych na wszystkich odcinkach granicy wspólnych z innymi państwami Unii Straż Graniczna Komunikat pogodowy – burze.>>>Sprawdź aktualną sytuację burzową.>>Sprawdź aktualną sytuację burzową.<<< Aplikacja nowcastingowa Zawsze warto mieć na telefonie specjalną aplikację, która śledzi wyładowania atmosferyczne. Jedną z takich aplikacji, którą możemy polecić, jest Monitor Burz. Możecie ją pobrać na swój telefon z Androidem (wersja na ios jest w trakcie przygotowania). Monitor Burz – Aplikacje w Google Play Najważniejszą z funkcji jest ustawienie alarmu dla określonego obszaru, w którym mogą pojawić się wyładowania. Ustawiamy sobie na przykład odległość 50 km od naszej pozycji. W momencie, kiedy pojawią się wyładowania na obszarze 50 km od nas, aplikacja zaalarmuje nas sygnałem dźwiękowym oraz odpowiednim monitem na ekranie telefonu. Podoba Ci się ten artykuł? Możesz nas wesprzeć bez rejestracji. Aktualna prognoza pogody Szukasz miejsca do biwakowania na dziko w Polsce? Dobrze trafiłeś. Znajdziesz w tym wpisie mapę oraz instrukcję, jak z niej korzystać. Pod koniec 2019 roku opublikowaliśmy wpis, w którym z radością ogłosiliśmy, że w Polsce można wreszcie biwakować na dziko. Oczywiście z pewnymi obostrzeniami. Jeżeli chcesz się dowiedzieć jakimi, zapraszam do lektury – Czy można biwakować w polskich lasach na dziko? Od 21 listopada 2019 r. TAK!. Dzisiaj powiem wam, jak znaleźć konkretne miejsce, w którym możemy rozbić się na dziko. Najlepszym rozwiązaniem będzie Interaktywna Mapa Lasów Państwowych, która jest częścią Banku Danych o Lasach. Wygląda to tak: Interaktywna Mapa Lasów PaństwowychŹródło: Link do mapy z miejscami do spania na dziko w Polsce Przygotowałem dla was link, który otwiera mapę tak, by były pokazane jedynie obszary programu “Zanocuj w lesie”, bez całej reszty – bez granic, szlaków, innych obszarów itp. Możesz też kliknąć w zdjęcie powyżej. Jak korzystać z mapy – instrukcja Jeżeli jednak z jakiś powodów mapa nie załaduje się poprawnie, możesz sam łatwo na niej znaleźć tereny do biwakowania na dziko – do uprawiania survivalu i bushcraftu. Wybierz warstwę “Mapa zagospodarowania turystycznego” – najbardziej po prawej na liście. Na dolnym pasku kliknij przycisk “Mapy BDL”. Po załadowaniu mapy, będziesz mógł ją przefiltrować zaznaczając lub odznaczając poszczególne elementy – warstwy, korzystając z panelu po lewej. Warstwa, która cię interesuje nazywa się “Program Zanocuj w lesie“. Tę zaznacz na pewno, a resztę odznacz tak, by mapa zrobiła się dla ciebie przejrzysta. Nie musisz odznaczać wszystkich elementów – niektóre mogą być przydatne, szczególnie kiedy przybliżysz mapę. Będziesz mógł zobaczyć wiaty, miejsca parkingowe, szlaki itp. Na mapie zaznaczono również oddzielnym kolorem miejsca w których możesz korzystać z kuchenek gazowych. Pamiętaj, że na pozostałych obszarach jest to zabronione. Jeżeli nie wyłączysz wszystkich warstw w łatwy sposób znajdziesz jednak “Miejsca biwakowe“, na których z reguły jest wyznaczone również specjalne miejsce ogniskowe. Obszar w Puszczy Noteckiej, w której można się rozbić na dziko wraz z okoliczną infrastrukturą – miejscami postojowymi, miejscami biwakowymi Zgłoś swój nocleg… i inne zasady Pamiętaj, że podczas biwakowania na dziko w Polsce obowiązują cię pewne zasady. Tutaj znajdziesz wszystkie najpotrzebniejsze informacje od Lasów Państwowych. Zawsze możesz też zajrzeć do wcześniej wspomnianego wpisu, w którym szerzej opisuję ideę oraz co jest dozwolone, a co zakazane. Ciekawe jest to, że leśnicy polecają tarpy i hamaki zamiast namiotów, jako mniej ingerujące w środowisko. Tarpy i hamaki Lesovik mogą być dobrym przykładem. Dla mnie, taki zapis to dowód, że leśnicy myślą naprawdę współcześnie i postępowo! Jednym z ważniejszych zapisów jest ten, który mówi, że ”nie musisz zgłaszać swojego pobytu, chyba, że planujesz nocleg w grupie większej niż 9 osób i/lub powyżej dwóch nocy.” W innym przypadku należy wysłać mailowo zgłoszenie nie później niż 2 dni robocze przed planowanym noclegiem. W internecie łatwo znajdziesz adresy e-mail każdego z nadleśnictw. Poczekaj na odpowiedź! Bez niej nie możesz legalnie nocować w lesie. Dla pokazanego wyżej obszaru w Puszczy Noteckiej, odpowiednie jest Nadleśnictwo Sieraków, a ich adres e-mail to: sierakow@ Wybierając się do lasu, napisz więc krótką wiadomość, że zamierzasz nocować na obszarze objętym programem "Zanocuj w Lesie". Dopisz jeszcze kiedy i w ile osób się wybierasz. I to wystarczy. Mam nadzieję, że jesteś już wystarczająco zmotywowany i właśnie się pakujesz, by wreszcie się trochę powłóczyć po lesie :] Przed wypadem nie zapomnij jednak sprawdzić mapę zakazów wstępu do lasu, np. w związku z zagrożeniem pożarowym. Najważniejsze jest bezpieczeństwo! Redaktor: Karol Jędrzejewski Harcerz – turysta. Kocha ciepło i wylegiwanie się na plaży… ale ostatecznie i tak zawsze wyjeżdża na daleką północ. Jest zakochany w Skandynawii – w krajobrazach, ludziach oraz dzikiej i surowej przyrodzie. Nigdy nie potrafi sobie odmówić kąpieli w żadnym morzu, jeziorze lub rzece – metrowa warstwa lodu wcale nie jest przeszkodą – potrzebna jest wtedy tylko dobra siekiera. 9 lut 09 13:16 Ten tekst przeczytasz w 10 minut Gdy myślimy o tych odkrywcach, dzięki którym na mapach znalazło się kilka dodatkowych kontynentów, którzy nazwali góry i rzeki lub po prostu szerzyli wiedzę o dalekich zakątkach - przychodzą nam do głowy takie nazwiska jak Krzysztof Kolumb, Henry Morton Stanley, Roald Amundsen czy David Livingstone. Tymczasem mapa świata aż roi się od nazw geograficznych pochodzących od nazwisk Polaków. Spośród najbardziej znanych miejsc nazwanych na cześć konkretnych osób, wyróżnić możemy dwa szczyty w koronie świata - Mount McKinley i Mount Everest, Kolumbię - od nazwiska Kolumba, całą Amerykę - nazwaną tak na cześć Amerigo Vespucciego, Jezioro Wiktorii, Zatokę Hudsona czy Cieśninę Magellana. Ale czy Polacy powinni się czuć niczym ubodzy krewni wielkich podróżników i osobistości, użyczających swych imion i nazwisk nowo odkrywanym miejscom na Ziemi? Jak się okazuje - nie do końca, gdyż mamy swój całkiem spory wkład w nazewnictwie geograficznym. Paradoksalnie to w tych najtrudniejszych momentach naszej historii, kiedy Polska jako państwo znikła z map, jej istnienie zaznaczono na nich w inny sposób. Kiedy wielu niepokornych rodaków nie chciało podporządkować się obcej władzy, niektórzy z nich zaczęli podróżować po świecie, dzięki czemu dzisiaj możemy zdobywać australijską Górę Kościuszki, czy być jednym z nielicznych państw posiadającym własną stację antarktyczną - nazwaną imieniem Henryka Arctowskiego. Chilijski "Sługa Boży" Otóż nawet obcojęzyczne źródła wymieniają przynajmniej kilka polskich nazwisk, które odcisnęły znaczący ślad na mapie świata oraz w historii odkryć geograficznych. Trudno powiedzieć, kto jest najbardziej zasłużony w tej materii, lecz z pewnością najwięcej śladów po sobie pozostawił Ignacy Domeyko. Zwany przez wielu "obywatelem świata", urodzony w 1802 r. na terenie dzisiejszej Białorusi, znany stał się znacznie bardziej jako przybrany syn Chile - państwa, które uhonorowało go honorowym obywatelstwem i w którym dziś trudno znaleźć miasto, gdzie nie byłoby ulicy, placu, skweru czy pomnika Domeyki. Chile - kraj, o którego geografii mówi się, że jest szalona, to właśnie Domeyce zawdzięcza swą pierwszą mapę geologiczną oraz odkrycie niezwykle rzadkich złóż arsenku miedzi, zwanego dziś powszechnie domeykitem (dzięki austriackiemu mineralogowi Haidingerowi). Ale Ignacy Domeyko nie przybył do Chile jako podróżnik. Zamieszkał tam na stałe jako chemik i mineralog, a potem działał przez lata jako profesor w Institució Nacional oraz rektor Universidad de Chile! I właśnie dzięki temu w Chile jego nazwisko można spotkać niemalże na każdym kroku! Wykaz miejsc geograficznych noszących imię Ignacego Domeyki znajduje się w ramce obok, choć nie można zapominać także o wspomnianych już niezliczonych ulicach Domeyki, pomnikach czy Muzeum Mineralogicznym jego imienia w La Serenie. Ba, w 1996 r. w Chile zawiązała się nawet inicjatywa wnioskujących o uznanie Domeyki za Sługę Bożego! Australijski odkrywca Oczywiście Domeyko nie jest jedynym powodem do dumy jeśli chodzi o polskie odkrycia geograficzne. Druga znana w świecie postać to Paweł Edmund Strzelecki - jeden z pierwszych badaczy Australii. Osobistość, o której w samych superlatywach wypowiadali się chyba najbardziej znani podróżnicy XIX wieku - Henry Morton Stanley oraz David Livingstone. Strzelecki był pierwszym Polakiem, który samotnie wyruszył w podróż dookoła świata, co miało miejsce w 1834 r. Po pierwszym etapie podróży, którym były Ameryka Północna, a przede wszystkim Półwysep Huron, oraz Ameryka Południowa - w 1839 r. zawitał do Oceanii. Tam dokonał swych najznamienitszych badań geologicznych; odkrył olbrzymie złoża złota, a także wspiął się na najwyższy - jak wówczas mniemano - szczyt kontynentu, który nazwał Górą Kościuszki. Później co prawda okazało się, że w Australii znajduje się wyższa góra od tej zdobytej przez Strzeleckiego -jednak w uznaniu dla jego zasług, nazwę przeniesiono na tę naprawdę najwyższą. Strzelecki zdobył wielkie poważanie w geograficznym światku; szczególnie ceniono go za monumentalne, ponad 500-stronicowe dzieło pt. "Fizyczny opis Nowej Południowej Walii i Ziemi Van Dienena", które na długie lata stało się wyznacznikiem wiedzy o Australii. To między innymi za tę publikację otrzymał z rąk Królowej Wiktorii ordery Św. Michała i Św. Jerzego, a także honorowy doktorat uniwersytetu w Oxfordzie. Warto więc zatem przytoczyć fragment zapisków Strzeleckiego, pochodzących z jego dziennika. Zapisków, w których już wtedy określał Australię jako gościnną ziemię, o otwartych dla wszystkich gości ramionach: "Od czasu mego przyjazdu do Sydney nie mogę się nadziwić, czy naprawdę jestem w stolicy tej Botany Bay, którą opisywano jako "społeczność zdrajców", jako najbardziej zdemoralizowaną kolonię znaną w dziejach świata, jako posiadłość, która raczej rzuca cień niż blask na brytyjską Koronę... Tego samego wieczoru, zachowując wszelkie środki ostrożności, ochraniając mój zegarek i sakiewkę, uzbrojony w kij, zeszedłem na ląd... Tymczasem na ulicach Sydney panował niezmącony spokój, jakiego nie widziałem w innych portach Zjednoczonego Królestwa. Ani śladu pijaństwa czy bijatyk marynarzy, ani śladu prostytucji. George Street, Regent Street imponowały domami i sklepami, których styl przypomniał Londyn. (...) odtąd mam poczucie absolutnego bezpieczeństwa, a delikatny powiew łączy się z nastrojem i czarem samotnego spaceru! O dziesiątej wieczorem ulice są już puste." Na koniec krótka notka autorstwa samego… Karola Darwina, który otrzymawszy egzemplarz książki Strzeleckiego napisał tak: "Gratuluję Panu ukończenia pracy, która z pewnością kosztowała wiele wysiłku. Jestem zaskoczony wielością doniosłych spraw, o których Pan pisze. Niech wolno mi będzie wyrazić żal, że nie ma tam o wiele obszerniejszych wyjątków z "Dziennika podróży". Mam nadzieję, że pewnego dnia zostanie on opublikowany w całości... Z całego serca życzyłbym sobie, żeby choć czwarta część naszych angielskich autorów umiała myśleć i pisać językiem choć w połowie tak żywym, a przy tym prostym." Od Ameryki po Azję.. Strzelecki i Domeyko to nazwiska dwóch niezwykle zasłużonych dla polskich tradycji podróżniczych postaci, nazwiska nadal widoczne na mapach świata. Dzięki ich odkryciom rozsławione zostały na cały świat także inne polskie znamienitości. Na liście odimiennych nazw geograficznych widnieją nie tylko nazwiska innych podróżników, ale także żołnierzy, którzy położyli szczególne zasługi dla historii kilku obcych państw. I tu znów pojawia się… Tadeusz Kościuszko, którego imię nosi nie tylko najwyższa góra Australii, lecz również wiele miast w USA, gdzie Kościuszko uważany jest za bohatera narodowego ze względu na zasługi położone w okresie wojny o niepodległość. Jego nazwiskiem opatrzono też grupę wzgórz w Alpach Australijskich oraz wyspę u wybrzeży Alaski. Podobnie rzecz się ma z Kazimierzem Pułaskim, który z tego samego powodu co Kościuszko został patronem wielu amerykańskich miast. Nie należy zapominać o osobach z pozoru nieco mniej znanych. Chociażby o Jadwidze Toeplitz-Mrozowskiej, artystce krakowskiej, która dzięki możnemu sponsorowi wiele lat poświęciła na eksplorowanie terytorium Azji. Dziś w Pamirze, w pobliżu Jeziora Zorkul, można się natknąć na Przełęcz J. Toeplitz-Mrozowskiej (oryginalnie: Passo J. Toeplitz-Mrozowska, nazwa nadana przez Włoskie Towarzystwo Geograficzne). Podróżniczka ta była jednym z najbardziej zaznajomionych z Cejlonem oraz górami i ludami Azji Środkowej ( Kirgizami, Tadżykami) czy ludami Indii - naukowców. Polskie ślady na Syberii Jakże wiele polskich śladów pozostawiono na Syberii! Przyczyniły się do tego… klęski w powstaniach narodowych - styczniowym i listopadowym, po których to wielu Polaków wywieziono na Syberię lub też sami decydowali się na emigrację. Dotyczyło to przede wszystkim osób wykształconych, w tym wielu podróżników, badaczy i naukowców. W efekcie, jedne z najbardziej widocznych pasm górskich na mapie świata to Góry Czerskiego oraz Góry Czekanowskiego - i jedne i drugie na wschodzie Syberii. Jan Czerski prowadził na Syberii wiele badań z zakresu zoologii, paleontologii i meteorologii. Tym zagadnieniom poświęcił blisko 100 książek, a na temat jego osoby oraz badań przez niego prowadzonych powstało prawie 200 publikacji innych autorów. Imieniem Czerskiego nazwano nie tylko olbrzymie pasmo górskie, ale również trzy gatunki zwierząt wykopaliskowych, górę, dolinę oraz stanowisko archeologiczne na Syberii, a także niewielkie miasteczko. Czerski był zesłańcem politycznym na Syberii, odbył tam karę za udział w powstaniu styczniowym. Jako zesłaniec miał bardzo ograniczone prawa, stąd sam musiał się zająć własnym kształceniem w zakresie nauk przyrodniczych. Kto jednak wie, czy Czerski tak by się zachował w pamięci pokoleń, gdyby nie Aleksander Czekanowski - również więzień syberyjskich obozów po powstaniu styczniowym, ale z bardzo już wówczas uznanym nazwiskiem w świecie badaczy. Aleksander Czekanowski należał do grona najwybitniejszych badaczy Azji Północnej. Całe życie poświęcił Syberii, choć w Polsce wciąż jest słabo znany. Wiele jego dzieł wciąż jeszcze czeka na opublikowanie w Rosji, a na język polski nie zostały przetłumaczone nigdy. Ciekawostką jest to, że prawdopodobnie przyczyną śmierci naukowca było samobójstwo w wyniku posądzenia o kradzież pieniędzy na jedną z kolejnych wypraw. Czekanowski nie wytrzymał presji społecznej i przedwcześnie pożegnał się ze światem. Bądźmy więc dumni z naszej spuścizny i odwiedzajmy miejsca, które w pewien sposób poszerzają granice Polski… Pozostali "dawcy nazwisk" na mapie świata Józef Sadowski - jeden z pierwszych polskich osadników w Ameryce z początku XVII wieku,; jego imieniem nazwano zatokę w widłach rzek Ohio i Mississippi, rzekę wpadającą do Jeziora Ontario oraz wyspę na tym jeziorze Eugeniusz Romer - znakomity polski geograf, badacz Polskiego Towarzystwa Geograficznego, którego imieniem nazwano jeden z lodowców na Alasce Henryk Arctowski - w 1899 roku doczekał się ochrzczenia swoim imieniem przez szwedzkiego podróżnika de Geera najwyższej góry na Spitzbergenie, a także położonego tam lodowca oraz jednej z wysepek archipelagu na zachodniej Antarktydzie. Filip Baranowicz - zesłaniec z Warszawy; w 1878 r. założył miasteczko portowe na Alasce - Port Baranowicz Władysław Barsz - był odkrywcą przylądka na Nowej Gwinei, nazwanego jego nazwiskiem Maurycy August Beniowski - odkrywca Madagaskaru i jego późniejszy władca; uciekając z Syberii w końcu XVIII wieku, zatrzymał się na jakiś czas na Wyspach Komandorskich w dzisiejszej zatoce Maurycego. Po wylądowaniu na Madagaskarze w miejscu, gdzie obecnie leży Port Augusta, wielki Polak zginął jako król Malgaszów na Wzgórzu Beniowskiego w bitwie z Francuzami. Stefan Bernadzikiewicz - odkrył najpierw i nazwał Szczyt Bernadzikiewicza w Górach Księżycowych w Afryce, później - w 1934 roku - został kierownikiem polskiej wyprawy na Spitzbergen, gdzie Norwegowie nazwali jeden z masywów górskich jego imieniem. Karol Bogdanowicz - geolog, odkrył i pierwszy zbadał duże pasmo górskie w Azji Środkowej, gdzie dziś istnieje Grzbiet Bogdanowicza. Eugeniusz Brodowski - inżynier geodeta, budowniczy kolei brazylijskich, upamiętniony został w Brazylii nazwą stacji kolejowej i miasta - Brodowski. Witold Biernacki - fotograf polskiej wyprawy na Spitzbergen w 1934 roku. Stąd nazwa lodowca Biernackiego, nadana przez Norweski Instytut Polarny. Adam Czartoryski - dla żołnierzy popowstaniowych założył nad Bosforem w 1845 roku polską wieś o nazwie Adampol. Obecnie wieś ta nosi nazwę Polonezky. August Cywołka - polski badacz polarny z początków XIX wieku; jego imieniem nazwano zatokę na Nowej Ziemi, a także wyspy Cywołki na Morzu Karskim oraz u wybrzeży Syberii Benedykt Dybowski - badacz Syberii, zesłaniec z 1870 roku. Jeden z najbardziej zasłużonych polskich podróżników. Jego imieniem nazwano Góry Dybowskiego na wyspie Beringa koło Kamczatki oraz Stację Dybowskiego - ośrodek badawczy nad Bajkałem. W 1934 r. na jego cześć jeden z lodowców na Grenlandii ochrzczono lodowcem Dybowskiego. Jan Górski - osadnik polski na Florydzie (USA) upamiętniony przez nazwę Jeziora Górskiego (Górski Lake). Kazimierz Jagiellończyk - ku czci polskiego króla Holendrzy nazwali w 1652 roku port na wyspie Tobacco na Antylach oraz fort przy ujściu rzeki De Laware -Kazimierz. Mikołaj Korzeniowski - geograf rosyjski polskiego pochodzenia; odkrywca lodowców w Górach Ałtajskich na Pamirze i w górach Tian-szan na pograniczu Chin i Rosji. Oba noszą teraz nazwę lodowców Korzeniowskiego. Ignacy Kraszewski - znakomity polski pisarz, został uczczony przez wyprawę Rogozińskiego nadaniem jednemu ze szczytów w Górach Kameruńskich w Afryce nazwy Góry Kraszewskiego. Ignacy Kosyrzewski - pierwszy osadnik polski na Alasce. Znajduje się tam rzeka Kosyrzewskiego oraz wieś Kosyrewka, a także podobnie nazwana wieś i rzeka na Kamczatce. Włodzimierz Krzyżanowski - generał i pierwszy gubernator Alaski. Jego nazwiskiem Stefan Jarosz opatrzył górę na wyspie Kościuszki u wybrzeży Alaski. Ernest Malinowski - inżynier, budowniczy najwyżej biegnącej linii kolejowej na świecie. Jego nazwiskiem nazwano pasmo górskie w Andach w Peru. Jan Molleson - 15-letni zesłaniec filareta, wywieziony w 1824 roku z Wilna na Syberię nad rzekę Szyłkę. Umarł w pobliżu góry noszącej później imię Mollesona. Jan Potocki - pierwszy polski orientalista, jego pamięć uczciła niemiecka wyprawa Klaprotha, nadając jednemu z archipelagów u wybrzeży Chin nazwę Archipelagu Potockiego. Mikołaj Przewalski - naukowiec, odkrywca rasy koni (konie Przewalskiego), badacz Syberii. Od jego nazwiska pochodzi nazwa Góry Przewalskiego w Tybecie, a także Przewalsk - miasto u stóp Ałtaju, gdzie uczony zmarł w 1888 roku, lodowiec w górach Ałtajskich, przylądek na wyspie Ituruk w archipelagu Kurylskim oraz przylądek na Jeziorze Bonneta na Alasce. Stefan Rogoziński - własnym nazwiskiem nazwał górę odkrytą przez polską wyprawę do Kamerunu, której to przewodził. Na cześć swojej żony "Szczytem Honoraty" ochrzcił jeden z wierzchołków Góry Bogów w Kamerunie. Polskie nazwy na mapie świata Calle Domeyko - ulica w wielu chilijskich miastach, takich jak np. Antofagasta, Chanaral, Coquimbo, La Serena, Los Angeles, Punta Arenas, Santiago de Chile, Valparaiso itp. Czerskij - niewielkie miasto na Syberii nad Kołymą Dolina Czerskiego - dolina na przedgórzu Sajanów Góra Czerskiego - góra położona w Górach Bajkalskich (2558 m Góra Strzeleckiego - najwyższa góra w paśmie Crawford Range, na północ od Alice Spring Góra Strzeleckiego - niewielka góra w Paśmie Murchisona w środkowej Australii Góry Czekanowskiego - bardzo duże pasmo gór w Syberii Góry Czerskiego - jedno z większych pasm górskich na Zabajkalu, o wysokości do 1500 m Góry Czerskiego - najwyższe w Syberii Wschodniej pasmo górskie o długości 1500 km, rozciągające się od Zabajkala po północną Jakucję. Najwyższy szczyt to Pobieda o wysokości 3147 m. Góry Domeyki - pasmo górskie o długości ok. 600 km, ciągnące się wzdłuż Pustyni Atakama na północy Chile. Region bogaty w surowce i minerały, ale rzadko odwiedzany przez turystów i alpinistów, mimo że obfituje w szczyty przekraczające nawet 6000 m wysokości. Góry Strzeleckiego - niewielkie pasmo górskie w południowo-wschodniej Australii, w stanie Wiktoria. Najwyższy szczyt tego pasma pewien angielski badacz nazwał Górą Zmęczenia, krótko opisując dokonania Polaka: "Tylko brak wody i żywności mógł Strzeleckiego zawrócić z drogi". Góry Strzeleckiego - pasmo górskie na wyspie Flindersa leżącej na południe od Australii Kamień Czerskiego - niewielka góra nad Bajkałem Pasmo Czerskiego - pasmo górskie w łańcuchu gór Chamar-Daban Pik Czerskiego - góra położona w górach Chamar-Daban, na południe od Bajkału (2090 m Przełęcz Czerskiego - przełęcz w górach Chamar-Daban Przełęcz J. Toeplitz-Mrozowskiej - niewielka przełęcz w Pamirze, w pobliżu Jeziora Rozkul Pueblo Domeyko - małe miasteczko zamieszkane przez 1800 mieszkańców, na granicy regionów Atakama i Coquimbo. Dawna osada górnicza, zwana w latach 1932-1947, z uwagi na bogate złoża złota, srebra i miedzi, "Kalifornią w miniaturze". Pustynia Strzeleckiego - niewielki fragment pustyni w środkowej Australii Rezerwat Strzeleckiego - regionalny rezerwat przyrody w Australii Równina Domeyki - rozległa równina w pobliżu Antofagasty, granicząca z Górami Domeyki Rzeka Strzeleckiego - niewielka (190 km długości) okresowa rzeka w środkowej Australii, wpadająca do jeziora Blanche Stanowisko Czerskiego - stanowisko archeologiczne na Syberii, na terenie którego zbadano osiedla ludów pierwotnych Stojanka Czekanowskiego - niewielkie miasteczko na Syberii, w którym w 1873 r. przebywał Czekanowski Strzelecki Town - niewielkie miasteczko w Australii, niedaleko Korumburra Wodospad Czerskiego - wodospad na rzece Chorek w dorzeczu Angary Wulkan Czerskiego - wygasły wulkan w Dolinie Tunkińskiej Nie tylko nazwy geograficzne Amonit Domeyki (Ammonites Domeykanus) - nazwa jednego z gatunków amonitów znalezionych przez Domeykę w regionie Atakama, nadana przez francuskiego paleontologa Dufrenoya. Canis Domeycoanus - jedna z odmian lisa chilijskiego Domeykodactylus ceciliae - gatunek prehistorycznego pterodaktyla zbadany w Kordylierze Domeyki w 2000 r. Leperditia Czerskii - prehistoryczny skorupiak, którego szczątki także pochodzą ze wschodniej Syberii Osteolepis Tscherskii - prehistoryczny gatunek ryby, odkryty we wschodniej Syberii Polyptchites Tscherskii - jeden z gatunków amonitów, odkryty na terenie wschodniej Syberii Strzelecki Koala - podgatunek koala, zamieszkujący Góry Strzeleckiego Data utworzenia: 9 lutego 2009 13:16 To również Cię zainteresuje Masz ciekawy temat? Napisz do nas list! Chcesz, żebyśmy opisali Twoją historię albo zajęli się jakimś problemem? Masz ciekawy temat? Napisz do nas! Listy od czytelników już wielokrotnie nas zainspirowały, a na ich podstawie powstały liczne teksty. Wiele listów publikujemy w całości. Znajdziecie je tutaj. KRAJOBRAZ – PASY RZEŹBY TERENU W POLSCE; Na podstawie wysokości bezwzględnej i ukształtowania powierzchni można wyróżnić główne jednostki ukształtowania powierzchni: niziny, wyżyny i góry. Cechą charakterystyczną ukształtowania powierzchni Polski jest pasowy układ rzeźby terenu. W każdym pasie wyróżniono mniejsze jednostki – krainy geograficzne czyli obszary wyróżniające się podobnymi cechami krajobrazowymi i geologicznymi. Zostały one usystematyzowane w pasach rzeźby terenu: pas pobrzeży (niziny nadmorskie), pas pojezierzy, pas Niziny Środkowopolskie, pas wyżyn (Wyżyny Polskie), pas kotlin (Kotliny Podkarpackie), pas gór. Na ukształtowanie powierzchni Polski wpływ miały geologiczne procesy wewnętrzne (procesy górotwórcze, procesy lądotwórcze, procesy wulkaniczne, trzęsienia ziemi) i zewnętrzne (wietrzenie, erozja, ruchy masowe, akumulacja). Charakterystyczną cechą ukształtowania powierzchni Polski jest pasowość. Pasy wyższe (góry, wyżyny, pojezierza) rozdzielone są pasami niższymi (nizinami, kotlinami). W Polsce zdecydowanie przeważają niziny — zajmują ok. ¾ całego obszaru. Niziny nadmorskie (pobrzeża) Rzeźba mało urozmaicona; na wybrzeżu wydmy porośnięte lasem, piaszczyste plaże lub klify; rozległe obszary pokrywają pola uprawne, w dużych nadmorskich miastach znaczne powierzchnie zajmuje infrastruktura portowa; ogromne znaczenie ma turystyka. Główne procesy Przebieg kształtowania się rzeźby Procesy zewnętrzne – erozja morska i ruchy masowe Rzeźba tworząca się współcześnie Fale morskie niszczą brzegi, powodując osunięcia ziemi i powstanie klifów (wybrzeże wysokie) Procesy zewnętrzne – akumulacja morska i rzeczna Rzeźba tworząca się współcześnie Fale oraz wiatr nanoszą piasek, tworząc plaże (wybrzeże niskie), mierzeje, wydmy Przy ujściach rzek gromadzi się materiał skalny i organiczny, który buduje na przykład deltę Wisły na Żuławach Pojezierza Pagórkowate i faliste niziny; rzeźba bardzo urozmaicona, tworząca malowniczy krajobraz z licznymi jeziorami, wokół których rozciągają się pola i lasy; mało jest żyznych gleb, więc dużą część obszarów bezleśnych stanowią łąki i pastwiska; zabudowa wiejska jest raczej rozproszona; brak okręgów przemysłowych; niewielkie miasta pełnią rolę ośrodków turystycznych. Jezioro Boczne oraz Niegocin, Leinadz2009 [CC BY-SA ( via Wikimedia Commons” Główne procesy Przebieg kształtowania się rzeźby Procesy zewnętrzne – związane z działalnością lądolodu, erozja, akumulacja, ruchy masowe Plejstoceński lądolód skandynawski przyczynił się do pofałdowania terenu Powstały typowe formy polodowcowe, np. moreny, pradoliny, sandry Po ustąpieniu lądolodu liczne zagłębienia terenu wypełniła woda, tworząc jeziora Niziny Środkowopolskie Rzeźba mało urozmaicona; szerokie doliny wielkich rzek; dominuje krajobraz rolniczy; dominują tereny rolnicze: pola uprawne, sady, łąki i pastwiska; na Nizinie Wielkopolskiej wydobywa się węgiel brunatny i gaz ziemny, na Nizinie Śląskiej rudy miedzi. Główne procesy Przebieg kształtowania się rzeźby Procesy zewnętrzne – przeważnie akumulacja Na dużych głębokościach występują osady i fałdowania z mezozoiku i paleozoiku Przykryte zostały grubą warstwą osadów kenozoicznych pochodzących z akumulacji rzecznej, wiatrowej i lodowcowej Wyżyny Rzeźba uzależniona od rodzaju skał w podłożu; występują jaskinie, wąwozy, ostańce skalne; zagospodarowanie jest silnie uzależnione od warunków naturalnych: na zachodzie (Wyż. Śląska) powstała aglomeracja górnośląska bazująca na zasobach węgla kamiennego, a na wschodzie (Wyż. Lubelska) dominują tereny rolnicze rozwinięte dzięki żyznym glebom. Główne procesy Przebieg kształtowania się rzeźby Procesy wewnętrzne – ruchy górotwórcze Najstarsze Góry Świętokrzyskie wypiętrzyły się w orogenezie kaledońskiej Procesy zewnętrzne – akumulacja morska, erozja rzeczna i wiatrowa, wietrzenie mechaniczne i chemiczne (kras), ruchy masowe Przez długi czas były niszczone przez procesy zewnętrzne Większość skał w całym pasie pochodzi z ery mezozoicznej, kiedy obszar ten pokrywało morze, na dnie którego gromadziły się osady Procesy wewnętrzne – ruchy górotwórcze Na początku ery kenozoicznej alpejskie ruchy górotwórcze przyczyniły się do podniesienia terenu Procesy zewnętrzne – akumulacja morska, erozja rzeczna i wiatrowa, wietrzenie mechaniczne i chemiczne (kras), ruchy masowe Późniejsze procesy zewnętrze ponownie działały obniżająco i wyrównująco Kotliny Równinny, wąski pas z monotonną rzeźbą; przepływa przez nie Wisła i jej niektóre dopływy; obok terenów rolniczych rozwinęły się tu ośrodki przemysłowe, ponieważ obszar ten obfituje w surowce mineralne (sól kamienną, ropę naftową i gaz ziemny). Główne procesy Przebieg kształtowania się rzeźby Procesy wewnętrzne – alpejskie ruchy górotwórcze Zapadliska powstałe w czasie wypiętrzania się Karpat Procesy zewnętrzne – akumulacja morska, rzeczna, wiatrowa, lodowcowa Na dnie obniżeń gromadziły się osady morskie, po wyparowaniu wody powstały pokłady soli w Wieliczce i Bochni Później zostały zasypane osadami nanoszonymi przez rzeki, wiatr i lądolód Karpaty Najwyższy pas rzeźby z dwoma głównymi łańcuchami górskimi: Karpatami i Sudetami; duże nachylenie stoków utrudnia zagospodarowanie gór; ludzie osiedlali się przede wszystkim w dolinach i kotlinach śródgórskich, gdzie dominuje rolnictwo, w wyższych duże znaczenie ma turystyka. Główne procesy Przebieg kształtowania się rzeźby Procesy wewnętrzne – fałdowania orogenezy alpejskiej Na przełomie mezozoiku i kenozoiku na dnie morza gromadziły się osady – powstał tzw. flisz karpacki składający się z naprzemiennych warstw piaskowców i łupków Warstwy te zostały silnie pofałdowane w czasie alpejskich ruchów górotwórczych Procesy zewnętrzne – erozja i akumulacja wodno‑lodowcowa, wietrzenie, ruchy masowe Procesy zewnętrzne (erozja, wietrznie, ruchy masowe na stokach) obniżały teren gór, rzeki wyżłobiły długie doliny w Beskidach, a lodowce wysokogórskie – szerokie doliny w Tatrach Tatry Wysokie – najwyższa część Tatr – zbudowane są głównie z twardych, odpornych granitów, które powstały dużo wcześniej (pod koniec paleozoiku) i dlatego pozostały najwyższym pasmem Sudety Źródło: 2016 Masyw Śnieżnika – Sudety, Jacek Halicki [CC BY-SA ( via Wikimedia Commons; Główne procesy Przebieg kształtowania się rzeźby Procesy wewnętrzne – ruchy górotwórcze Fałdowane i wypiętrzane w paleozoiku (orogeneza kaledońska i hercyńska) Procesy zewnętrzne – erozja i akumulacja wodno‑lodowcowa, wietrzenie, ruchy masowe Potem prawie całkowicie zrównane Procesy wewnętrzne – ruchy górotwórcze, działalność wulkanów Na początku kenozoiku w związku z działaniem alpejskich sił górotwórczych wystąpiło popękanie górotworu i przesunięcia warstw skalnych Powstały liczne uskoki i zapadliska, Kotlina Kłodzka i Kotlina Jeleniogórska Szczeliny skalne często wypełniała magma, tworząc tzw. intruzje, np. granitowe, bazaltowe Magma wydobywała się też na powierzchnię jako lawa wulkaniczna Procesy zewnętrzne – erozja i akumulacja wodno‑lodowcowa, wietrzenie, ruchy masowe W Karkonoszach powstają kotły i doliny polodowcowe. W całych Sudetach następuje ponowne obniżanie i wyrównywanie rzeźby Słowniczek Depresja – obszar lądu położony poniżej poziomu morza; geologiczne procesy wewnętrzne (endogeniczne) – procesy kształtujące powierzchnię Ziemi, których energia pochodzi z wnętrza Ziemi; zaliczają się do nich: procesy lądotwórcze i oceanotwórcze (ruchy epejrogeniczne), procesy górotwórcze (ruchy orogeniczne), trzęsienia ziemi, procesy wulkaniczne, geologiczne procesy zewnętrzne (egzogeniczne) – procesy kształtujące powierzchnię Ziemi, których źródłem jest energia słoneczna; zaliczają się do nich: wietrzenie – rozdrabnianie skał pod wpływem czynników atmosferycznych, ruchy masowe – przemieszczanie zwietrzeliny na stoku pod wpływem siły grawitacji, erozja – niszczenie podłoża przez rzeki, lodowce, fale morskie, wiatry, transport – przenoszenie produktów skalnych, akumulacja – osadzanie produktów skalnych, góry – obszar leżący powyżej 500 m charakterystyczne są duże wysokości względne i strome stoki; teren silnie pofałdowany, choć miejscami mogą występować obszary płaskie, tzw. równie; krzywa hipsograficzna – wykres liniowy przedstawiający podział powierzchni danego obszaru według wysokości nad poziomem morza; powierzchnie pod linią wykresu mają kolory hipsometryczne, dzięki czemu łatwiej zinterpretować cały wykres; nizina – płaski lub lekko pofałdowany teren sięgający do wysokości ok. 200–300 m w Polsce do nizin zaliczają się również pojezierza, których najwyższe wzniesienia przekraczają 300 m wyżyna – obszar położony na wysokościach od ok. 300 m do ok. 500 m w Polsce wyżyny sięgają nieco powyżej 600 m (Łysica w Górach Świętokrzyskich – 612 m w niektórych miejscach na świecie wyżyny osiągają nawet kilka tysięcy metrów wysokości bezwzględnej (np. Wyżyna Tybetańska, Wyżyna Meksykańska, Wyżyna Abisyńska); o przynależności danego obszaru do wyżyn decydują wysokości względne, które są tu znacznie mniejsze niż w górach (poniżej 300 m), toteż powierzchnia terenu jest słabiej pofałdowana; do wyżyn zaliczają się również tzw. płaskowyże, czyli obszary płaskie leżące powyżej 200 m Źródło: Licencja modułu: Współczesna rzeźba Polski a dawne wydarzenia geologiczne CC BY „PODRÓŻ PRZEZ REGIONY GEOGRAFICZNE POLSKI” Główne przyczyny obecnego ukształtowania powierzchni Polski – e-podreczniki Poland is beautiful

gdzie jest północ na mapie polski